این نوشتار تحت عنوان آداب مسجد و نماز جماعت فصلی کوتاه برگرفته از جلد دوم کتاب گزیده کافی است که توسط استاد محمدباقر بهبودی ترجمه شده است. در این بخش کلیه احادیث صحیحی که در دهتر نماز کتاب کافی درباره آداب مسجد و نماز جماعت است، تقدیم شده است. کلیه احادیث دفتر نماز به تدریج در هشت قسمت عرضه می گردد.
حرمت مساجد
(۱۱۲۶) ۱- شنیدم ابوعبدالله گفت: می‌گوید: هر که در دنیا مسجدی بنا کند، خداوند در بهشت برایش خانه‌ای بنا می‌کند. من در راه مکه با چیدن سنگ‌ها مسجدی می‌ساختم که ابوعبدالله صادق بر من گذشت، به آن حضرت گفتم: قربانت شوم. امیدوارم که این مسجد از همان مساجد باشد. ابوعبدالله گفت: بلی.
(۱۱۲۷) ۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: آیا می‌توانیم کنیسه یهودیان و کلیسای نصرانیان را در هم بکوبیم و مسجد بسازیم؟ ابوعبدالله گفت: بلی.
(۱۱۲۸) ۹- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: در مسجد می‌توانم خود را بشویم؟ ابوعبدالله گفت: شستن از بول و مدفوع کراهت دارد.
(۱۱۲۹) ۱۱- به ابوجعفر باقر (ع) گفتم: خوابیدن در مساجد روا است؟ ابوجعفر گفت: مانعی ندارد، مگر در دو مسجد: مسجد پیامبر و مسجدالحرام. من گفتم: ولی چه بسیار شب‌ها که در مسجدالحرام خدمت شما به درس و حدیث می‌پرداختم و بعد خستگی هر دو به خواب می‌رفتیم؟ ابوجعفر گفت: خوابیدن، در آن قسمتی کراهت دارد که زمان رسول خدا رسمیت داشت. اما در این قسمتی که دیگران به مسجدالحرام افزوده‌اند، مانعی ندارد.
شرح: بر اساس آیه کریمه: « وَطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْقَائِمِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ» سوره حج آیه ۲۶، ابراهیم خلیل موظف شد تا خانه خدا را برای طواف و نماز و اعتکاف آماده کند. لذا، ابراهیم خلیل، اطراف کعبه را تا شعاع معینی که به تپه‌ها منتهی می‌شد، به عنوان مطاف و محل طواف، تحریم کرد تا از پلیدی جنابت و نجاست و رفتن حمام و مستراح پاک و طاهر بماند، و آن قسمتی که در میان کوه صفا و کوه مروه تا کوه قعیقعان، مسطح بود، به عنوان مسجد تحریم کرد تا از پلیدی جنابت و نجاست پاک و طاهر بماند و مابقی حرم را تحریم نکرد تا زایران و معتکفان از حمام کردن و مستراح رفتن ممنوع نباشند و به محذوری دچار نشوند. این مطاف و این مسجد تا زمان رسول خدا برقرار بود و رسول خدا دستوری از جانب حق دریافت نکرد که بر میزان این تحریم بیفزاید، از این رو، افزوده دیگران دارای این حرمت ویژه نخواهد بود.
(۱۱۳۰) ۱۲- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: کسی که در مسجد نماز می}واند، می‌تواند آب دهان خود را بر زمین بیندازد؟ ابوعبدالله گفت: از سمت چپ می‌تواند آب دهان خود را بر زمین بیندازد. و اگر در حال نماز نباشد، رو به قبله آب دهان را تف نکند، بلکه از سمت راست یا سمت چپ تف کند.
توجه: در عهد سابق، زمین مسجد از فرش و حصیر خالی بود و انداختن آب دهان یا آب‌بینی که فوراً‌در خاک می‌غلتد و پنهان می‌شود، مشکلی ایجاد نمی‌کرد. اینک که مساجد را با سنگ یا آجر و موزاییک فرش می‌کنند و یا قالی‌های گرانبها پهن می‌کنند، انداختن آب دهان، روا نخواهد بود.
(۱۱۳۱) ۱۳- در مسجدالحرام، بین حجرالاسود و رکن یمانی، ابوجعفر جواد علیه‌الصلاه والسلام را دیدم که آب دهان را بر زمین ریخت و آن را در زیر خاک پنهان نکرد.
(۱۱۳۲) ۱۵- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: فرمان خدا که می‌گوید: «در حال مستی به خانه نماز نزدیک مشوید». چه معنی می‌دهد؟ ابوعبدالله گفت: منظور، مستی خواب است.
(۱۱۳۳) ۱۶- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: در هیچ نمازی رخصت خوابیدن نیست.
نماز جماعت
(۱۱۳۴) ۱- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: مردم روایت می‌کنند که نماز جماعت، بیست و پنج برابر نماز فرادی ارج دارد؟! ابوعبدالله گفت: درست گفته‌اند. من گفتم: با دو نفر هم جماعت برقرار می‌شود؟ ابوعبدالله گفت: بلی. و باید مأموم، در سمت راست امام بایستد.
شرح: رسول خدا، علی را در سمت راست خود به صف می‌کرد و همسرش خدیجه را پشت سر قرار می‌داد و نماز جماعت می‌خواندند. بعد از مدتی ابوطالب با فرزند دیگرش جعفر به صف آنان نگریست و فرزندش جعفر گفت: بازوی چپ پسرعمویت محمد را کامل کن. جعفر به صف جماعت پیوست و در سمت چپ رسول خدا ایستاد. رسول خدا از میان آن دو بیرون شد و تنها در صف مقدم ایستاد. و از آن‌جا سنت شد که یک مأموم مرد در سمت راست امام بایستد و یک مأموم زن در پشت سر امام بایستد و اگر مأموم دو نفر مرد و یا بیشتر باشند، امام جماعت جلو بایستد و مردان در یک صف یا صفوف بعدی قرار بگیرند و اگر زن‌ها به صف آنان ملحق شدند، پشت سر مردان بایستند.
(۱۱۳۵) ۲- یک نفر از قبیله جهینه، خدمت رسول خدا آمد و گفت: ای رسول خدا. من با همسر و فرزندان و غلامان خدمتکارم به صحرا می‌رویم. موقع نماز، من أذان و إقامه می‌گویم و با آنان نماز می‌خوانم. آیا نماز ما، نماز جماعت است؟ رسول خدا گفت: آری. آن مرد گفت: ای رسول خدا، غلامان خدمتکار به مرتع می‌روند و من با همسر و فرزندانم در محل می‌مانیم. من اذان و اقامه می‌گویم و با آنان نماز می‌خوانم. آیا نماز ما، نماز جماعت است؟ رسول خدا گفت: آری. آن مرد گفت: ای رسول خدا، اگر فرزندانم نیز در پی احشام پراکنده شوند و من اذان و اقامه بگویم و با همسرم نماز بخوانم. آیا نماز ما نماز جماعت است؟ رسول خدا گفت: آری. آن مرد گفت: ای رسول خدا، گاهی همسرم نیز در پی کار‌های خود روان می‌شود و من تنها می‌مانم، موقع نماز، اذان و اقامه می‌گویم و نماز می‌خوانم. آیا نماز من، نماز جماعت است؟ رسول خدا گفت: آری. مؤمن اگر تنها باشد، باز هم جماعت است.
(۱۱۳۶) ۵- در حضور ابوجعفر باقر (ع) نشسته بودم که مردی وارد شد و گفت: قربانت شوم. خانه من در کنار مسجد است و اگر در نماز جماعت شرکت نکنم، به من ناسزا می‌گویند. تکلیف من چیست؟ ابوجعفر گفت: اگر مردم، بد و ناسزا می‌گویند، امیراملومنین نیز گفته است: «هر کس صدای اذان را بشنود و بدون عذر و علت در نماز جماعت شرکت نکند، نماز او پذیرفته نخواهد شد.» ابوجعفر (ع) به او سفارش کرد «نمازجماعت را ترک مکن و با هر امام جماعتی نماز بخوان». بعد که آن مرد، پی کار خود رفت، من گفتم: قربانت شوم. این پاسخ بر من ناگوار آمد. اگر اهل مسجد در شمار مؤمنان نباشد، نماز‌های این مرد چه می‌شود؟ ابوجعفر تبسم کرد و گفت: هنوز می‌بینم تو بر عقیده‌ات پابر جایی که اهل سنت در شمار مؤمنان نمی‌باشند! ندیدی که این مرد می‌گفت: با جماعت آنان نماز می‌خواند، اما اقتدا نمی‌کند؟ برای پاسخ من چه علتی را می‌جویی که از این بهتر باشد. نشنیده‌ای که من گفته‌ام: در مساجد خودتان نماز بخوانید و به امام خودتان اقتدا کنید.
توجه: وضوی اهل سنت بر اساس مذهب اهل بیت صحیح نمی‌باشد. و چون نماز بی وضو باطل است، شیعه اهل بیت نمی‌توانند به نماز آنان اقتدا کند، مگر در حال تقیه که در صف جماعت آنان می‌ایستد و نماز فرادی می‌خواند.
(۱۱۳۷) ۶- به ابوجعفر باقر (ع) گفتیم: آیا نماز جماعت فریضه است؟ ابوجعفر گفت: اصل نماز، فریضه است، اما شرکت در جماعت فریضه نیست، بلکه سنت رسول خدا است و هر کس بدون عذر و از راه بی‌اعتنایی به سنت و بی‌توجهی به اجتماع مسلمین، نماز جماعت را ترک کند، نماز او پذیرفته نخواهد شد.
(۱۱۳۸) ۹- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: اگر با اهل سنت یه نماز جماعت حاضر شوی، گرچه به آنان اقتدا نکرده باشی، همان اجر و پاداشی دریافت می‌کنی که با اهل مذهب، نماز جماعت خوانده باشی.
اقتدا به اهل سنت
(۱۱۳۹) ۱- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: موقعی که با امام اهل سنت نماز می‌خوانم، امکان دارد که من پیش از امام، از قرائت حمد و سوره فارغ شوم. تکلیف من چیست؟ ابوعبدالله گفت: آخرین آیه را تلاوت مکن و در دل به تمجید و ثنای حق بپرداز و موقعی که امام جماعت از خواندن قرآن فارغ شد، آخرین آیه را تلاوت کن و با او به رکوع بپرداز.
(۱۱۴۰) ۲- به ابوجعفر باقر (ع) گفتم: نماز جماعت با اهل سنت چه صورت دارد؟ ابوجعفر گفت: در نظر من، صفوف آنان به منزله دیوار است.
(۱۱۴۱) ۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفت: من با کسی نماز جماعت می‌خوانم که به او اقتدا نمی‌کنم، اگر من از حمد و سوره فارغ شوم و او از قرائت خود فارغ نشده باشد، تکلیف من چیست؟ ابوعبدالله گفت: خدا را تسبیح بگو تا از قرائت خود فارغ شود.
(۱۱۴۲) ۶- به ابوجعفر باقر (ع) گفتم: مردم می‌گویند که امیرالمومنین بعد از نماز جمعه یک نمازچهار رکعتی خوانده است؟! ابوجعفر گفت: امیرالمؤمنین پشت سر کی فاسق به نماز ایستاده بود، موقعی که امام جمعه نماز خود را سلام داد، امیرالمؤمنین برخاست و نماز ظهر خواند. یک نفر که در کنار او نشسته بود و گمان می‌کرد امیرالمومنین نماز نافله می‌خواند گفت: یا أباالحسن. فراموش کردی که بعد از دو رکعت اول سلام بگویی. امیرالمؤمنین به او گفت: این چهار رکعت، شبیه چهار رکعت نافله است، و دیگر چیزی نگفت و آن مرد- به خدا سوگند- متوجه نشد که امیرالمؤمنین علیه‌الصلاه و السلام چه می‌گوید.
امام جماعت
(۱۱۴۳) ۱- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: در هر حال، پنج نفر نباید امام جماعت بشوند: مریض جذامی، آدم پیس، آدم دیوانه، زنازاده و آدم دهاتی برای مردم شهری.
(۱۱۴۴) ۴- به ابوجعفر باقر (ع) گفتم: برده زر خرید می‌تواند امام جماعت بشود؟ ابوجعفر گفت: اگر فقیه و دانا باشد و در میان جماعت کسی از او فقیه‌تر نباشد، مانعی ندارد. من گفتم: با آدم کور، نمازجماعت بخوانم؟ ابوجعفر گفت: آری بخوان ولی موقعی که دیگران او را به راستای قبله رهنمون شوند، و او از دیگران فاضل‌تر باشد. امیرالمومنین (ع) گفت: هیچ کس نباید با آدم جذامی، آدم پیس، آدم دیوانه، فاسقی که تازیانه شروعی خورده، آدم زنازاده نماز بخواند. آدم دهاتی نمیتواند برای مردم شهری که به مرکز علم مهاجرت کرده‌اند، نماز جماعت بخواند.
(۱۱۴۵) ۶- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: جوان نورس که هنوز بالغ نشده، می‌تواند امام جماعت بشود، و می‌تواند اذان بگوید.
جماعت بانوان
(۱۱۴۶) ۲- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: یک خانم می‌تواند برای خانم‌های دیگر نماز جماعت بخواند؟ ابوعبدالله گفت: اگر خانم‌ها در یکجا مجتمع باشند، در نماز‌های نافله، یک تن می‌تواند امام جماعت بشود، با این شرط که از صف اول جلوتر نایستد، بلکه داخل صف باشد. اما در نماز‌های فریضه زن نمیتواند امام جماعت بشود.
(۱۱۴۷)
۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: انسان می‌تواند در نماز فریضه برای خانم‌ها نماز
جماعت بخواند، در حالی که هیچ مردی به او اقتدا نکرده باشد؟ ابوعبدالله گفت: آری
می‌تواند، و اگر پسری در میان جماعت باشد، باید در سمت راست او بایستد.
آداب جماعت
(۱۱۴۸) ۱- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: موقعی که به امام جماعت اقتدا می‌کنم، می‌توانم حمد و سوره بخوانم؟ ابوعبدالله گفت: در نماز‌های آهسته، قرائت حمد و سوره بخوانم؟ ابوعبدالله گفت: در نماز‌های آهسته، قرائت حمد و سوره به امام جماعت محول است. در این نماز‌ها حمد و سوره مخوان. اما در نماز‌های بلند، اگر صدای او را می‌شنوی، گوش فرا ده، که بلند خواندن برای همین است تا دیگران استماع کنند، و اگر صدای او را نمی‌شنوی، برای خودت به قرائت حمد و سوره بپردازد.
(۱۱۴۹) ۳- ابوجعفر باقر (ع) و یا ابوعبدالله صادق (ع) گفت: اگر به امام جماعت اقتدا کرده‌ای، موقع قرائت، گوش فرا ده و در دل خود تسبیح بگو.
(۱۱۵۰) ۴- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: اگر از امام جماعت راضی هستی و در نماز‌های بلند به او اقتدا کرده‌ای، ولی صدای او را نمی‌شنوی، برای خودت آهسته حمد و سوره بخوان، و اگر صدا و همهمه او را می‌شنوی، سکوت کن و حمد و سوره مخوان.
(۱۱۵۱) ۶- امیرالمومنین (ع) می‌گفت: هر کس به امام جماعت اقتدا کند و در عین حال به قرائت حمد و سوره بپردازد، روز قیامت با فطرتی دگرگون مبعوث می‌شود.
امام بی‌وضو
(۱۱۵۲) ۱- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر امام جماعت با مردم نماز بخواند، و بعد از نماز به آنان خبر دهد که وضو نداشته، تکلیف مردم چیست؟ ابوعبدالله گفت: امام جماعت باید نمازش را اعاده کند، ولی مردم نباید نماز خود را اعاده کنند.
تجدید نماز به خاطر جماعت
(۱۱۵۳) ۱- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتند: اگر کسی نمازش را تنها بخواند و بعداً نماز جماعت بر پا شود، تکلیف او چیست؟ ابوعبدالله گفت: نمازش را از سر با جماعت بخواند و نیت نماز فریضه کند.
(۱۱۵۴) ۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر انسان وارد مسجد شود و به نماز فریضه بپردازد، و در اثنای نماز صدای اذان و اقامه بلند شود. تکلیف او چیست؟ ابوعبدالله گفت: نمازش را دو رکعتی سلام بدهد و نماز فریضه را با جماعت از سر بگیرد و آن دو رکعت قبلی را به حساب نافله بگذارد.
(۱۱۵۵) ۴- به ابوالحسن امام کاظم (ع) گفتم: قربانت شوم، ما با کاروان حرکت می‌کنیم. لذا اول ظهر نمی‌توانیم فرود بیاییم و نماز بخوانیم، موقعی که کاروانیان فرود می‌آیند تا نماز ظهر بخوانند، ما نیز فرود می‌آییم و نماز ظهر می‌خوانیم. کاروانیان بر می‌خیزند که به راه بیفتند، ولی ما به نماز عصر می‌پردازیم و وانمود می‌کنیم که نماز نافله می‌خوانیم. بعد از حرکت، موقعی که کاروانیان برای نماز عصر فرود می‌آیند، و ما برای تظاهر و تقیه فرود می‌آییم، گهگاه ما را مقدم می‌دارند که امامت کنیم، در حالی که نماز عصر خود را خوانده‌ایم، دراین‌گونه موارد، تکلیف ما چیست؟ ابوالحسن گفت: نمازت را به جماعت از سر بخوان. خداوند صلوات خود را بر آنان نازل مکناد.
(۱۱۵۶) ۵- به ابوالحسن الرضا (ع) نوشتم: من با همسایگانم و یا دیگران به مسجد می‌روم. آنان به من تکلیف می‌کنند که امام جماعت شوم، در حالی که من قبل از ورود به مسجد نماز خود را می‌خوانم. اگر من امام جماعت شوم، از این رو که چند تن شیعه و جمعی مستضعف و جاهل معذور هم به من اقتدا می‌کنند، بر من ناگوار است که نماز بی نیت بخوانم. بفرمایید که در این گونه موارد تکلیف من چیست تا اطاعت کنم، ان‌شاءالله ابوالحسن در پاسخ من نوشت: بر ایشان نماز جماعت بخوان.
(۱۱۵۷) ۷- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر کسی یک رکعت نماز خود را بخواند و بعد ببیند اما جماعت به محراب آمد. تکلیف او چیست؟ ابوعبدالله گفت: اگر امام جماعت عادل باشد، یک رکعت دیگر نیز بخواند و به نیت نافله نمازش را سلام بدهد و بعد با امام جماعت نماز بخواند و اگر امام جماعت عادل نیست، بر همان نیت خود باقی بماند و صبر کند تا امام جماعت مشغول نماز شود، آن‌گاه به نماز خود ادامه دهد و رکعت دوم خود را با رکعت اول او همگام کند و برای تشهد همین‌قدر بنشیند که بگوید: «اشهدان‌لا‌اله الا الله و حده لا شریک له و اشهد و ان محمد عبده و رسوله اللهم صلی علی محمد و آله محمد» بعد برخیزد و هر طور بتواند خود را با نماز امام همگام کند، چرا که تقیه و پنهانکاری فضای وسیعی دارد. هر تقیه‌ای که صورت بگیرد، انسان اجر و پاداش آن را می‌برد. ان‌شاءالله
(۱۱۵۸) ۸- ابوعبدالله صادق علیه‌الصلاه و السلام گفت: هر کس در خانه خودش نماز بخواند و بعد به مسجدی از مساجد اهل سنت درآید و با آنان نیز، نماز جماعت بخواند، به اندازه همه آنان پاداش می‌برد.
مشکلات جماعت
(۱۱۵۹) ۱- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر کسی به رکعت دوم نماز برسد و اقتدا کند، موقعی که امام برای تشهد می»شیند، تکلیف او چیست؟ ابوعبدالله گفت: در حال نیم نشست تأمل می‌کند تا امام جماعت برخیزد، و در رکعت سوم امام که رکعت دوم او است، به اندازه کمی بنشیند و تشهد کوتاهی بخواند و فوراً برخیزد. من پرسیدم: کسی که در رکعت سوم و یا چهارم به نماز جماعت برسد، تکلیف قرائت او چه می‌شود؟ ابوعبدالله گفت: در هر دور رکعت حمد و سوره بخوان و اول نمازت را مانند آخر نمازت با ذکر و تسبیح شروع مکن.
(۱۱۶۰) ۲- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: اگر اول رکوع به نماز جماعت نرسیدی، در آن رکعت اقتدا مکن.
توجه: اگر کسی در اول رکوع به نماز جماعت برسد، اطمینان دارد که رکوع امام را درک می‌کند. اما اگر اول رکوع نباشد، انسان نمی‌داند چند لحظه از رکوع امام گذشته و چند لحظه دیگر باقی مانده و چه بسا تکبیر بگوید ولی به رکوع امام نرسد و مشکلاتی ایجاد شود که تکلیف خود را نشناسد.
(۱۱۶۱) ۴- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: اگر در رکعت دوم امام، اقتدا کنی، در رکعت دوم خودت که رکعت سوم امام است؛ باید حمد و سوره بخوانی. و اگر در آخرین رکعت، اقتدا کنی، در آن رکعت و رکعت بعدی باید حمد و سوره بخوانی. اگر در رکعت دوم اقتدا کنی، باید در رکعت سوم امام که رکعت دوم تو است، برای تشهد بنشینی و فوراً برخیزی. ابوعبدالله گفت: اگر در حال سجده به امام جماعت اقتدا کردی، بر جای خود بایست و سجده مکن که این سجده نمازت را باطل می‌کند، پس اگر دیدی امام سر از سجده برداشت و برای تشهد نشست، تو هم به پیروی ازامام بنشین و اگر برای رکعت بعدی برخاست، تو نیز در حال قیام بمان و رکعت اول نمازت را با او شروع کن.
(۱۱۶۲) ۶- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: اگر امام جماعت در حال رکوع باشد، و انسان، با حالت اعتدال، تکبیر احرام بگوید و رکوع کند، و پیش از آن که امام جماعت سر از رکوع بردارد، به رکوع برسد، ان رکعت از نماز جماعت را درک کرده است.
(۱۱۶۳) ۷- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر کسی به مسجد درآید و در صف اول به امام جماعت اقتدا کند، در حالی که رکعت دوم یا سوم آنان باشد و در این اثنا برای امام جماعت عارضه‌ای رخ دهد که نمازش را بشکند و دست او را بگیرد و به امامت نصب کند. تکلیف او چیست؟ ابوعبدالله گفت: امامت نماز را به عهده می‌گیری تا نماز مردم تکمیل شود، و در آخر نماز، آن قدر می‌نشیند تا از تشهد فارغ شوند، سپس از چپ و راست اشاره می‌کند تا مردم سلام بدهند، بعداً بر می‌خیزد و باقی مانده نماز خود را می‌خواند.
(۱۱۶۴) ۸- به ابوجعفر باقر (ع) گفتم: اگر کسی نیت نماز نکند و فقط برای تظاهر و تقیه نماز جماعت بخواند و اتفاقاً وضوی امام بشکند و دست او را بگیرد و به امامت مردم بگمارد، آیا اقتدا کردن مردم به امام بی‌نیت، نمازشان را باطل نمی‌کند؟ ابوجعفر گفت: اصولاً شایسته نیست که انسان نماز بی‌نیت بخواند، بلکه باید نیت کند و به نمازجماعت اقتدا کند و در صورتی که این نماز را قبلاً در خانه‌اش خوانده باشد، این نماز را به حساب نماز‌های دیگر بگذارد، و اگر نماز دیگری ندارد، بدون نیت وارد نماز نشود. با وجود این، نماز مردمی که به او اقتدا کردند بی اشکال است.
(۱۱۶۵) ۱۲- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر کسی به نیت نماز ظهر، نماز جماعت بخواند و بعد از نماز، متوجه شود که مردم نماز عصر خود را می‌خوانده‌اند. تکلیف او چیست؟ ابوعبدالله گفت: آن نمازی که خوانده، نماز ظهر است. نماز عصر خود را بعداً‌بخواند.
(۱۱۶۶) ۱۴- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتند: اگر کسی پیش از امام جماعت، سر از رکوع بردارد و بعد ببیند که رکوع امام طولانی است، آیا برگردد و به رکوع برود؟ ابوعبدالله گفت: نه.
شرح: رکوع، از ارکان نماز است و تکرار آن به هر علتی که باشد نماز را باطل می‌کند.
تشکیل صفوف
(۱۱۶۷) ۱- ابوعبدالله صادق (ع) موقع نماز عصر، به مسجد الحرام آمد و هنوز به صفوف ملحق نشده بود که مردم به رکوع رفتند. من دیدم ابوعبدالله، تک و تنها ایستاد و تکبیر گفت و به رکوع رفت و بعداز رکوع، دو سجده نماز را نیز در همانجا به جا آورد و بعد از برخاستن، حرکت کرد و خود را به صف جماعت داخل کرد.
(۱۱۶۸) ۲- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: کسی که در حال نماز باشد، می‌تواند عقب برود؟ ابوعبدالله گفت: نه. من گفتم: آیا می‌تواند جلو برود؟ ابوعبدالله گفت: آری هر چند قدم که بخواهد به سمت قبله حرکت می‌کند.
(۱۱۶۹) ۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر کسی در صفوف جماعت، جای خالی پیدا نکند، آیا می‌تواند به تنهایی بایستد تا از نماز خود فارغ شود؟ ابوعبدالله گفت: مانعی ندارد که موازی امام جماعت تنها بایستد.
(۱۱۷۰) ۴- ابوجعفر باقر (ع) گفت: اگر بین امام جماعت با صف اول مانعی باشد که گامزدن از روی آن ممکن نباشد، نماز جماعت برقرار نمی‌شود. اگر بین صف مقدم و صف بعدی چنین مانعی باشد، نماز جماعت برای صفوف بعدی برقرار نیم‌شود. اگر میان دو صف پرده‌ای آویخته باشد یا دیواری واقع شده باشد، نماز جماعت برای صفوف بعدی برقرار نمی‌شود. مگر برای آن چند نفر که موازی با درب مسجد باشند و با صف مقدم حالت اجتماع داشته باشند.
ابوجعفر باقر (ع) گفت: شایسته آن است که صفوف جماعت فشرده و پیوسته باشند. میان دو صف مانعی نباشد که گامزدن از روی آن ممکن نباشد. فاصله میان دو صف باید به اندازه‌ای باشد که بتوانند برای سجده به خاک بیفتند.
(۱۱۷۱) ۵- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: هر گاه به مسجد رفتی و امام جماعت را در حال رکوع دیدی و فکر کردی که اگر راه برگیری تا خود را به داخل صف جماعت برسانی، امام جماعت سر از رکوع بر می‌دارد، همانجا تکبیر بگو و رکوع کن و بعد از آن که امام جماعت از رکوع خود برخاست و به سجده رفت، تو همانجا سجده کن و بعد از سجده بنگر: اگر امام جماعت برخاست، تو راه برگیر تا به داخل صف جماعت ملحق شوی و اگر امام جماعت برای تشهد نشست، باز تو همانجا بنشین و پیروی کن و بعد از برخاستن امام، برخیز و خود را به داخل صف جماعت برسان.
- کتاب گزیده کافیگزیده کافی نام کتابی است به ترجمه و تحقیق استاد محمدباقر بهبودی. بخشی از این کتاب ابتدا با نام ترجمه صحیح الکافی در سال ۱۳۶۱ توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسید و بعد انتشار آن متوقف گردید. سپس مرکز انتشارات علمی و فرهنگی در سال ۱۳۶۳ به انتشار این کتاب با نام «گزیده کافی» همت گماشت.
- چگونه وضو بگیریم و پاسخ احادیث شیعه به آناین نوشتار تحت عنوان چگونه وضو بگیریم فصلی کوتاه برگرفته از جلد دوم کتاب گزیده کافی است که توسط استاد محمدباقر بهبودی ترجمه شده است. این بخش کلیه احادیث صحیحی را که در باب وضو در کتاب کافی آورده شده، ترجمه و عرضه داشته است.
- چگونه تیمم کنم و پاسخ آن از احادیث شیعهاین نوشتار تحت عنوان «چگونه تیمم کنیم» فصلی کوتاه برگرفته از جلد دوم کتاب گزیده کافی است که توسط استاد محمدباقر بهبودی ترجمه شده است. این بخش کلیه احادیث صحیحی را که در باب تیمم در کتاب کافی آورده شده، ترجمه و عرضه داشته است.
- چگونه نماز بخوانیم و پاسخ آن در احادیث شیعهاین نوشتار تحت عنوان چگونه نماز بخوانیم فصلی کوتاه برگرفته از جلد دوم کتاب گزیده کافی است که توسط استاد محمدباقر بهبودی ترجمه شده است. در این نوشتار کلیه احادیث صحیحی که در دفتر نماز کتاب کافی درباره آداب نماز خواندن است، از حدیث شماره ۹۷۸ تا حدیث ۱۰۸۳ تقدیم شده است. سایر احادیث دفتر… خواندن بیشتر: چگونه نماز بخوانیم و پاسخ آن در احادیث شیعه
- ارج و اهمیت نماز در حدیث شیعهمتن زیر برگرفته از دفتر نماز در جلد دوم کتاب گزیده کافی درباره ارج و اهمیت نماز در حدیث شیعه است. فصل ارج و اهمیت نماز، اولین فصل از دفتر نماز است و از حدیث شماره ۹۳۴ تا ۹۷۷گزیده کافی ترجمه فارسی احادیث کتاب صحیح الکافی، گزیده احادیث بزرگترین کتاب حدیثی و فقهی شیعیان است.… خواندن بیشتر: ارج و اهمیت نماز در حدیث شیعه
آخرین دیدگاهها