خاطرات دکتر مجید معارف

آشنایی با دکتر مجید معارف

استاد مجید معارف به سال ۱۳۳۲ در شهر شیراز متولد شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شیراز گذراند. پس از خدمت مقدس سربازی، در سال ۱۳۵۴ در مقطع کارشناسی در رشته اقتصاد در دانشگاه شهید بهشتی به تحصیل پرداخت. وی پس از فارغ التحصیلی که مقارن با پیروزی انقلاب اسلامی در کشور بود، بنا به شرایط ویژه آن دوران، در سازمان‌های دولتی اعم از آموزش و پرورش، صدا و سیما و برخی سازمان های دیگر مشغول به کار شد. اما علاقه وافر به معارف قرانی، او را واداشت تا مطالعه زبـان عربی و سایر کتاب های مربوط به این حوزه و همچنین شرکت در مجالس درس اساتید بزرگ معارف دینی را تکمیل نماید.

ادامه تحصیلات

دکتر معارف در اولین فرصت، پس از گشالیش مجدد دانشگاه ها، پس از انقلاب فرهنگی، در مقطع کارشناسی ارشد «علوم قرآن و حدیث» در دانشگاه تربیت مدرس ادامه تحصیل داد. ترجمه و نقد و تحقیق بخش نخست کتاب مقدمتان فی علوم القرآن را به عنوان پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد ارائه کرد. از سال‌ ۱۳۶۴ به عنوان اولین فارغ التحصیلان دانشگاه تربیت مدرس، به مدت سه سال به تدریس در دانشکده صدا و سیما پرداخت و همزمان با دانشگاه‌های الزهرا و تربیت معلم و شهید چمران اهواز همکاری داشت. سپس در مقطع دکترا در رشته «علوم قرآن و حدیث» در دانشگاه تربیت مدرس پذیرفته شد. او «پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه» را بعنوان رساله دکتری تدوین نمود و در سال ۱۳۷۲ موفق به اخذ مدرک دکترای خود از این دانشگاه گردید.

از اساتید او در دوران تحصیل در دانشگاه تربیت مدرس می توان به آیت‌الله سید حسن سعادت مصطفوی در دروس عمومی، سید محمدباقر حجتی در دروس علوم قرآنی، محمدباقر محقق در دروس علوم قرآنی و تفسیر، و همچنین محمدباقر بهبودی در دروس علوم حدیث اشاره کرد.

مقام استادی در دانشگاه تهران

استاد مجید معارف از سال ۱۳۷۲ تاکنون به فعالیت در دو عرصه آموزش و پژوهش، در دانشگده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران مشغول است. در حال حاضر وی استاد تمام دانشگاه تهران است و سمت‌هایی مانند معاونت پژوهشی دانشکده الهیات، سردبیری مجله پژوهش دینی را به عهده دارد و همچنین از سال ۱۳۹۴ به مدت سه سال ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران را در کارنامه خود ثبت کرده است.

اهم فعالیت های دکتر مجید معارف

از آنجا که تمرکز فعالیت های دکتر محید معارف در پژوهش و آموزش بوده است، تا کنون بیش از بیست و پنج عنوان کتاب و یکصد مقاله پژوهشی از ایشان انتشار یافته است. از علاقمندان دعوت می شود تا برای دیدن فهرستی از این آثار به این پیوند از وبگاه دانشگاه تهران مراجعه نمایند. همچنین برای مطالعه و آشنایی بیشتر با فعالیت های علمی ایشان، پایان نامه ها و رساله هایی که تحت نظر ایشان تدوین شده و آشنایی با دورسی که توسط ایشان در دانشگاه ارائه می شود، مراجعه به این پیوند پیشنهاد می شود.

آشنایی با محمدباقر بهبودی

دکتر مجید معارف از سال ۱۳۶۲ پس از آشنایی با استاد بهبودی در دانشگاه تربیت مدرس، به مدت سی سال، از نزدیک ترین افراد و شاگردان او بود و این دوستی تا پایان عمر استاد ادامه یافت. وی همواره یکی از مهمترین انگیزه های استاد بهبودی در تدوین و تکمیل تالیفات خود در حوزه حدیث بود.

آرا و نظرات

• رویکرد تاریخی – حدیثی به تفسیر
• تجلیل از اساتید و گرامی داشت یاد آنان

خاطرات

جناب آقای مهندس سیدجواد افتخار زاده مصاحبه ای را با آقای دکتر مجید معارف درباره آشنایی وی با استاد بهبودی انجام داده است که به تدریج در زیر تقدیم حضور می گردد:

در تدوین صدای مصاحبه از آلبوم «المعلم» آقای سامی یوسف استفاده شده است.

• ضرورت پالایش احادیث در دوران معاصر
  حکیمی در این مقاله به هنگام معرفی مقاله استاد بهبودی در یادنامه، خود ایشان را نیز معرفی کرده و به نقل از خود ایشان ضرورت پالایش احادیث در دوران معاصر و عرضه معارف ناب را روشن نموده است.
• تحول پژوهش و فهم دینی با رویکرد بهبودی
  این نوشتار برگرفته از مصاحبه ای است که ایبنا با آقای دکتر خسروی درباره رویکرد متفاوت استاد بهبودی در پژوهش و فهم دین دارد. شناخت این رویکرد تحول فهم دینی آیندگان را سبب خواهد شد.
• ابتکار و شجاعت علمی در پژوهش
  مصطفی دلشاد تهرانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره میراثی که از مرحوم بهبودی بر جای مانده است اظهار کرد: به نظر می‌رسد میراث علمی مرحوم شیخ محمدباقر بهبودی بسیار گرانبهاست. ایشان علاوه بر حوزه علوم قرآنی، تفسیر و به‌ خصوص قرآن‌پژوهی، در حوزه حدیث، علوم حدیث، حدیث‌پژوهی و به‌ویژه فقه الحدیث و نقد الحدیث میراث با ارزشی از خود باقی گذاشت.
• رویکرد «تاریخی – حدیثی» به تفسیر
  آقای بهبودی جزء مدافعان تفسیر علمی به این معنا نیست که در تفسیر کل قرآن از رویکرد علمی بهره ببرد؛ ولی ایشان نظر ویژه‌ای در خصوص آسمان‌های هفت گانه در قرآن دارند که در جزوه‌ای به همین نام بیان کرده‌اند که هفت آسمان را در منظومه شمسی پیدا بکنیم. در درجه اول رویکرد استاد بهبودی حائز اهمیت است که تاریخی-حدیثی است و نه علمی-تجربی.
• رابطه علم و قرآن از نگاه استاد بهبودی
  دکتر فرزانه روحانی درباره رابطه دین و علم از منظر علامه بهبودی می گوید. دیدگاه اندیشمندان درباره رابطه علم و دین در چهار رویکرد عمده قابل ذکر است: تداخل، تعارض، تمایز و توافق. به نظر می‌رسد استاد محمدباقر بهبودی از موافقان دیدگاه توافق علم و دین است که بر اساس این دیدگاه، علم و دین سازگار و حتی مکمل یکدیگرند.