این نوشتار برگرفته از مصاحبه ای است که ایبنا با آقای دکتر خسروی درباره رویکرد متفاوت استاد بهبودی در پژوهش و فهم دین دارد. شناخت این رویکرد تحول فهم دینی آیندگان را سبب خواهد شد.
رویکرد پژوهشی مستقل
دیدگاه محمدباقر بهبودی در پژوهش منحصر به فرد است. او سعی داشت مسائل را از سرچشمه و ریشه ببیند. بنابراین به نظرات دیگران کمتر ا‌تکا می‌کرد و اصرار می‌ورزید که برداشت‌هایش از متن قرآن باشد. با کمک احادیث فهم درستی از مباحث عقاید شیعه به دست آورد. به نظر من این نوع نگاه بسیار کمیاب است.
میراث باقی‌مانده از استاد را می توان به سه حوزه قرآن، حدیث و سیره‌نویسی تقسیم‌بندی کرد.
- وی بخشی از کتاب‌های خود را در حوزه قرآن نوشته است که از جمله می‌توان به کتاب «معانی القرآن» اشاره کرد. همچنین کتاب‌ها و مقاله‌هایی درباره توضیح آیات قرآن نوشته است.
- بخش دیگری از آثار استاد بهبودی شامل بحث‌های حدیثی می‌شود. در حوزه حدیث و حدیث‌شناسی آثار مطرحی همچون «درایه الحدیث» از خود بر جای گذاشته است.
- قسمتی از آثار ایشان هم به سیره‌نویسی اختصاص دارد. «سیره علوی» و «سیره انبیاء» از جمله کتاب‌هایی هستند که در این حوزه‌ها تأثیرگذارند. وی توانست منظومه فکری خود را در این حوزه‌ها شکل دهد.
نقد پذیری آثار
دکتر خسروی درباره نقدهایی که به برخی کتاب‌های مرحوم بهبودی به‌ویژه کتاب «معانی القرآن» وارد شده است، گفت: طبیعتاً هر انسانی و هر دیدگاهی قابل نقد است. گفته‌ها و نظرها، ترجمه، تفسیر و برداشت مرحوم بهبودی و نوع نگاهی که به حدیث‌شناسی داشت، قابل نقد است. اما باید این مهم را در نظر بگیریم که آثار او باید در فضایی باز که عرصه گفت‌وگو به همراه مباحثه و نقد باز باشد، مورد بررسی قرار بگیرد. بی‌شک همه دیدگاه‌ها به غیر از دیدگاه معصومان (ع)، قابلیت نقد دارند.
در پاسخ به این سؤال که آیا او هم بر دیدگاه‌های استادش نقدی را مطرح و یا وارد کرده‌است، توضیح داد: بنده به لحاظ معرفتی در حدی نیستم که به دیدگاه مرحوم بهبودی ایراد بگیرم. اما هر فردی می‌تواند دیدگاه خاصی را نسبت به یک حرکت داشته باشد، که لطمه به آن دیدگاه وارد نمی‌کند. اگر بازار نقد در کشورمان رواج پیدا کند، و کاری کنیم که نقد و نقدپذیری باعث غنایمان شود، نگاه ما هم متفاوت خواهد بود. تحول پژوهش و فهم دینی نیز با نقد رونق می گیرد.
وی درباره شاخص‌ترین آثار مرحوم بهبودی اظهار کرد: در ارتباط با آثار مرحوم بهبودی بستگی دارد که نگاه‌کننده چه کسی باشد. برای کسانی که در حوزه حدیث فعالیت دارند، کتاب «معرفه الحدیث» اثری ماندگار و جاودان است. «صحیح الکافی» ایشان هم که ترجمه فارسی آن با نام «گزیده کافی» در بازار موجود است، در این زمینه قابل استفاده خواهد بود. اگر نگاهمان تاریخی باشد، طبیعتاً کتاب «سیره علوی» هم می‌تواند اثری ارزشمند به شمار آید.
آخرین دیدگاه‌ها