این نوشتاربه دنبال «مقاله محکمات و متشابهات»، به صورت نمونه فرایض و سنن نماز یا صلات فریضه را مورد پژوهش و پیگیری قرار میدهد. چنانچه آن مقاله را مطالعه نکرده اید، ابتدا مطالعه آن پیشنهاد می شود.
اوّلین آیهای که نازل شد و صریحاً مسلمانان را به اقامه نماز و پرداخت زکات فرمان داد، آیه بیستم از سوره مزّمّل است. این آیه میگوید:
«إنَّ ربّک یعلمُ أنّک تقوم أدنی من ثُلثی اللّیل و نصفه و ثلثه و طائفه من الّذین معک. و الله یقدر اللَیل و النهار. علم أن لنتُحصوه فتابَ علیکم فاقرؤوا ما تیسَر من القرآن. علمَ أن سیکونُ منکم مرضی و آخرون یضربون فی الأرض. یبتغونَ من فضلِ الله و آخرون یقاتلون فی سبیلِ اللهِ فاقرؤوا ما تَیسّر منهُ و أقیموا الصّلاه و آتوا الزّکاه و أقرضُوا الله قرضاً حَسناً …».
صدر آیه مربوط به نافله شب است که ضرورت تلاوت قرآن را ایجاب میکند و بعداً در فصل قرائت نماز مورد بحث قرار خواهد گرفت. ذیل آیه صریحاً خطاب میکند که شما مسلمانان باید به اقامه نماز و پرداخت زکات و ادای کمکهای مالی بپردازید.
تکلیف نماز یا صلات فریضه
این صدر و ذیل نشان میدهد که تکلیف نماز و زکات در زمانی صادر شد که فقط تعداد قلیلی به اسلام گرویده بودند. تا آنحد قلیل و معدود که در جمع آنان مریض و مسافر پیدا نمیشد.
در ضمن بشارت داد که به زودی جمع شما رو به فزونی خواهد نهاد و در میان شما کسانی خواهند بود که با حال کسالت و بیماری به ادای نافله شب میپردازند و با حال سفر- خواه برای تجارت و خواه برای جهاد در راه خدا- نماز شب را ترک نمیگویند.
در این آیه لفظ «صلاه» به کار رفته است و اقامه آن در ضمن یک خطاب عمومی بر همگان واجب شده است.
آشنایی قبلی مسلمانان
کلمه «صلاه» به خاطر سابقهای که در ادیان پیشین داشته است، به عنوان حقیقت شرعیّه تلقّی میشود و مفهوم و ماهیت آن برای مردم آن زمان روشن بوده است؛ زیرا مردم غیر مؤمن نیز با ملل اهل کتاب آشنا بودند و صلاه آنان را دیده بودند.
قرآن مجید هم در سوره بیّنه آیه پنجم، از نماز اهل کتاب چنین یاد میکند:
«و ما أمِرُوا إلّا لیعبدوا الله مخلصین لهُ الدّین حُنفاء و یُقیموالصّلاه …».
بنابراین فرمان «أقیموا الصلاه» که در آیات فراوانی صادر شده است، گویای آن خواهد بود که نماز باید اصل و محور قرار بگیرد. بدین صورت که هرجا تکلیفی صادر شود و صریحاً نام «صلاه» بر آن اطلاق شود، فرایض و ارکان صلاه را تشکیل دهد و هرجا تکلیفی صادر شود که مشابه با این فرایض و ارکان باشد، ولی نام صلاه به طور صریح به میان نیاید، باید به عنوان سنن و آداب آن شناخته شود و با فرایض پیوند بخورد.
ارکان نماز
در ادامه این مقاله، برای مطالعه هر بخش از ارکان نماز از نظر قرآن مجید، یک صفحه اختصاصی با عناوین زیر آماده شده است تا خوانایی مقاله بیشتر شود:
برخی از مقالات قدیمی وبگاه:
- مـساله تحریف و مشکلات ادبی قرآن مجید
در این مقاله محمدباقر بهبودی نشان می دهد که اختلاف در قراءت قرآن، یعنی ارائۀ صـورتهای مـختلف از تـلاوت واژهها که به نام قاریان صدر اول ثبت شده است، از قراءت رسول خدا (ص) نشأت نمیگیرد؛ بـلکه تابعین و متکلمین اسلامی، گاه به خاطر اغراض سیاسی و فرقهای، و گاه به خاطر خیراندیشی و رفع اشکالات علمی، ادبی، فقهی و . . . با تغییر قراءت و تبدیل عبارت اعمال نظر کردهاند و ندانسته اساس تحریف را پیریزی کـردهاند. - حجاب شرعی
«ای فرزندان آدم! گر چه شما به قرآن ما و رسالت رسول ما، ایمان نیاورده باشید، شایسته آن است که توصیه ما را از نظر انسانی بپذیرید. مبادا لخت و عور، در برابر اجنبی ظاهر شوید که این کردار شما، فاحشه، یعنی: رسواترین رسوائی است و حتی المقدور جامعه دیگری بر دوش خود حمایل کنید که دست و بال شما، همچون پر و بال پرندگان، زینت بگیرد». - پاسخ به نقدهای مقاله حجاب شرعی
بخش اول از پاسخ به پرسش ها و انتقادهای مطرح شده درباره مقاله حجاب شرعی را می توانید در این صفحه بخوانید که بیشتر به روشن کردن معنای واژه فرج پرداخته است. - تولد و غیبت و ظهور امام زمان
مقاله پیش رو مطالبی کوتاه و فراموش شده درباره امام دوازدهم شیعیان است که سبب شناخت صاحب الامر مهدی، قائم آل محمد علیه الصلوات و السلام میشود؛ نکاتی از قبیل نام آن امام، رجعت و ولادت وی و چگونگی غیبت و بازگشت او که با توجه به آیات قرآن و روایتهای تاریخی مورد توجه قرار میگیرند. - محکمات و متشابهات
در تعریف محکمات و متشابهات قرآن، بیش از بیست قول و نظر ابراز شده است. این مقاله به تعریف محکم و متشابه از منظر استاد محمدباقر بهبودی می پردازد که در نوع خود روشنگر و منحصر بفرد است.
آخرین دیدگاهها