آداب نماز جمعه به روایت احادیث کافی نوشتاری است، برگرفته از جلد دوم کتاب گزیده کافی، دفتر نماز، که ترجمه فارسی تمامی احادیث صحیح آن در این بخش از وبگاه قرار گرفته است.
حرمت روز جمعه
(۱۲۱۹) ۱- شنیدم ابوجعفر باقر (ع) می‌گفت: خورشید، در هیچ روزی، سر از افق بر نکشیده که بهتر از روز جمعه باشد.
(۱۲۲۰) ۲- ابوجعفر باقر (ع) گفت: روز جمعه فرشتگان مقرب فرود می‌آیند و هر یک طوماری از صفحات نقره و قلمدانی از طلا به همراه می‌آورد و بر در‌های ورودی مسجد جامع بر کرسی نور می‌نشیند تا نام واردین را با حفظ مراتب ثبت کند. ثبت آمار، تا آن لحظه که امام جمعه بالای منبر ظاهر شود ادامه خواهد داشت و از آن لحظه صفحات را در هم می‌پیچند و به آسمان بالا می‌روند و تا روز جمعه دیگر فرود نمی‌آیند.
(۱۲۲۱) ۱۲-به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: در روزهای جمعه، آن ساعتی که حتماً‌دعای انسان مستجاب می‌شود، کدام ساعت است؟ ابوعبدالله گفت: آری همان ساعتی که امام جمعه بالای منبر ظاهر می‌شود. من گفتم: امام جمعه گاهی شتاب می‌کند و گاهی تأخیر می‌کند، من چگونه ملاک بگیرم؟ ابوعبدالله گفت: آن لحظه که خورشید از وسط آسمان می‌گذرد.
توجه: امام جمعه باید در اول زوال ظهر، بالای منبر برود.
آرایش روز جمعه
(۱۲۲۲) ۳- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: غسل جمعه، در وطن بر مردان و زنان واجب است و در سفر بر مردان واجب است.
(۱۲۲۳) ۴- ابوجعفر باقر (ع) گفت: غسل جمعه را ترک مکن که سنت رسول خدا است. روز جمعه، عطر بزن و لباس آراسته بر تن کن. غسل جمعه باید قبل از زوال ظهر انجام بگیرد و چون ظهر شد، برخیز و با آرامش و وقار به نماز بپرداز. ابوجعفر گفت: غسل روز جمعه واجب است.
(۱۲۲۴) ۷- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: کسی که هر هفته روز جمعه شارب خود را بچیند و ناخن خود را کوتاه کند، از خوره جذام در امان می‌ماند.
(۱۲۲۵) ۸- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر روز جمعه بعد از سپیده‌دم غسل کنم، کافی است؟ ابوعبدالله گفت: آری.
شرایط و آداب نماز جمعه به روایت احادیث
(۱۲۲۶) ۱- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: خداوند عز و جل در ظرف هفته، سی و پنج نماز فریضه بر مردم واجب کرده است و تنها در یک نماز آن فرمان داده تا همگان به اجتماع شرکت کنند، این نماز اجتماعی از مریض، برده، مسافر، زن و کودک ساقط است.
(۱۲۲۷) ۲- ابوجعفر باقر (ع) گفت: نماز جمعه بر همه کسانی که تا دو فرسخی مسجد اقامت دارند، واجب است.
(۱۲۲۸) ۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: نماز جمعه در چه محدوده‌ای واجب است؟ ابوعبدالله گفت: بر کسانی که در محدوده دو فرسخی اقامت دارند، نماز جمعه واجب است. کسانی که در خارج این محدوده اقامت دارند، مکلف نمی‌شوند.
(۱۲۲۹) ۴- ابوجعفر باقر (ع) گفت: نمازجمعه با کمتر از ۵ نفر اقامه نخواهد شد: امام جمعه، با چهار نفر دیگر.
(۱۲۳۰) ۵- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: حضور هفت نفر در نمازجمعه کافی است و با حضور کمتر از پنج نفر نمازجمعه برپا نمی‌شود.
(۱۲۳۱) ۶- ابوجعفر باقر (ع) گفت: خداوند عز و جل در ظرف هفته سی و پنج نماز فریضه بر مردم واجب کرده است، که یک نماز آن باید به جماعت خوانده شود، و آن نماز جمعه است. حضور در نماز جمعه از کودک، پیر، دیوانه، مسافر، برده زرخرید، بیمار، کور و هر کسی که دو فرسخ فاصله دارد، ساقط است.
(۱۲۳۲) ۷- ابوجعفر باقر (ع) گفت: باید میان دو نماز جمعه سه میل فاصله باشد. یعنی: اگر فاصله دو نماز جمعه کمتر از این باشد، نماز جمعه بر پا نمی‌شود. نماز جمعه بدون خطبه برپا نمی‌شود. اگر فاصله دو آبادی به سه میل (یک فرسخ) برسد، هر دو محل می‌توانند نماز جمعه بخوانند.
وقت نماز ظهر و عصر
(۱۲۳۳) ۱- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: وقت نماز ظهر، در روز جمعه موقع زوال خورشید است.
(۱۲۳۴) ۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: وقت نماز عصر، در روز جمعه چه ساعتی است؟ ابوعبدالله گفت: آن ساعتی که روزهای دیگر به نماز ظهر می‌پردازند.
آداب نماز جمعه به روایت احادیث
(۱۲۳۵) ۱- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: شایسته آن است که امام جمعه در تابستان و زمستان عمامه بر سر بگذارد و بافته یمنی و یا بافته عدنی بر دوش بپیچد و در حال ایستاده، خطبه بخواند: اول، حمد و ثنای خدا را به جا آورد، آن‌گاه مردم را به توقی سفارش کند و بعد، یک سوره کوچک قرآن بخواند و لختی بنشیند، سپس برخیزد و باز، حمد و ثنای خدا را به جا آورد و بر محمد و خاندانش صلوات بفرستد و برای مؤمنان از زن و مرد، آمرزش بجوید، و چون از این مراسم فارغ شد، مؤذن اقامه بگوید و امام جمعه دو رکعت نماز جماعت بخواند و در رکعت اول سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقین را قرائت کند.
(۱۲۳۶) ۲- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: موقعی که امام جمعه میخواند، شایسته نیست که احدی لب به سخن بگشاید تا خطبه تمام شود. بعد از آن که هر دو خطبه پایان گرفت، سخن گفتن مانعی ندارد، تا موقعی که ندای «قد قامت الصلاه» بلند شود. در نماز جمعه همگان باید ساکت باشند و به قرائت حمد و سوره گوش فرا دارند، چه صدای امام را بشنوند و چه صدای امام را نشنوند.
(۱۲۳۷) ۳- به ابوجعفر باقر (ع) گفتم: رسول خدا قبل از نماز جمعه خطبه میخواند یا بعد از نماز؟ ابوجعفر گفت: رسول خدا، قبل از نماز، خطبه میخواند و سپس به نماز جمعه می‌پرداخت.
(۱۲۳۸) ۴- از ابوعبدالله صادق (ع) پرسیدم: روز جمعه چگونه نماز بخوانم؟ ابوعبدالله گفت: کسی که با امام جمعه نماز میخواند، دو رکعت میخواند و کسی که با امام جمعه نماز نمی‌خواند، باید چهار رکعت بخواند، مانند نماز ظهر در روزهای دیگر، یعنی اگر امام جمعه حاضر باشد، نماز ظهر در روزجمعه دو رکعت است و اگر امام جمعه حاضر نباشد، باید چهار رکعت نماز ظهر بخوانند، گرچه به جماعت باشد.
(۱۲۳۹) ۵- پدرم ابوجعفر باقر (ع) می‌گفت: سومین اذان روز جمعه بدعت است.
خطبه نماز جمعه
(۱۲۴۰) ۶- ابوجعفر باقر (ع) مضامین این خطبه را برای نماز جمعه تعلیم فرمود:
سپاس و ستایش از آن خدا است. او را سپاس می‌گوییم و از او یاری همی‌جوییم؛ با پوشش از خطا‌ها راه او را پویا می‌شویم و از پلیدی نهادمان و زشتی کردارمان به او پناه می‌بریم. هر که را خدا راهنما باشد، دیگران را از راه به در نکنند و هر که را خدا از راه بدر کند دیگران به هدایت او توفیق نیابند.
گواهی می‌دهم که خدایی جز آن خدای یکتا نیست، آن خدایی که انباز ندارد. گواهی می‌دهم که محمد بنده و رسول او است. خداوندش برای سرپرستی مردم برگزید و به رسالت خویش برانگیخت و به پیام‌آوری سرافرازش فرمود تا بر عالم غیب امین باشد و برای جهانیان ارمغان رحمت گردد.
ای بندگان خدا شما را به تقوی و پرهیز از خشم خدا توصیه می‌کنم و از کیفر او برحذر می‌دارم، چرا که می‌دانم خداوند عزت، مردمان با تقوی را به راه نجات موفق می‌‌سازد تا به آخرت رنج و سختی نبینند و غمین نشوند و خائفان را به نواخت و مرحمت خود سرافراز می‌کند و از بدی‌ها و سختی‌های قیامت که می‌ترسیده‌اند نگهبان می‌شود و آن چه مایه خرمی و انبساط خاطر باشد برایشان فراهم می‌کند.
من شما را به نواخت و مرحمت جاویدانش ترغیب می‌کنم و از کیفر و عقاب بی زوالش بر حذر می‌دارم که هر که گرفتار شود راه خلاصی نجوید. ای مردم زیور زندگی شما را نفریبد. به این زندگی دل مبندید که خانه فریب است و سرانجام زندگی و سرنوشت همه زندگان فنا و نابودی است. از زندگی توشه آخرت برگیرید. زاد و توشه آخرت فقط تقوی و عمل صالح است که شما را به نواخت و مرحمت الهی سرافراز می‌کند، چرا که عمل صالح، اگر خالص و بی غش باشد، به درگان خدا بالا می‌رود و خدا فقط طاعت پرهیزگاران را می‌پذیرد.
خداوند شما را از منازل مؤمنان و صالحان با خبر ساخته و از جایگاه کافران که با کارهای شایسته خود غایر خدا را می‌جسته‌اند، مطلع کرده و گفته است: «روز رستاخیز، روزی است که همه مردمان گرد آیند. روز رستاخیز، روزی است که فرشتگان نیز در مقام شهادت حضور یابند. آن روز را به تأخیر نیفکندیم جز به خاطر مهلتی که مقرر کردیم. آن روز که فرا رسد، کسی لب به سخن نگشاید جز با رخصت او، گروهی بدبخت و گروهی خوشبخت: آنان که بدبخت باشند در آتش دوزخ جای گیرند، با تب و تاب، و تا آسمان و زمین برپا است از آتش بدر نشوند، مگر آن‌که پروردگارت بخواهد و آسمان و زمین را درهم بریزد، پروردگار تو در خواسته‌هایش فعال و کوشا است.
و آنان که خوشبخت باشند. در بوستان‌های بهشت جای می‌گیرند و تا آسمان و زمین بر پا است، از بوستان‌ها به در نشوند، مگر آن که پروردگارت بخواهد و آسمان و زمین را در هم بریزد. بوستان بهشت، عطای الهی است که از کسی باز پس نگیرند.» از خداوندی که توفیق این گرد هم آیی را نصیب ما ساخته، باید بخواهیم تا برکات خود را بر ما نازل سازد و همه ما را مشمول رحمت خود نماید، که خداوند بر همه کاری توانا است. این را بدانید که سخن خدا درست‌ترین سخن‌ها است و از هر داستانی شویاتر است. و خدا خود گفته است: «و چون قرآن تلاوت شود، گوش فرا دارید و ساکت بمانید، باشد که مورد مرحمت واقع شوید.» پس به خاطر اطاعت او گوش فرا دارید و برای جلب مرحمت او ساکت بمانید…
بخش دوم
در این موقع، یک سوره قرآن تلاوت کن و بعد، حاجت خود را طلب کن و بر محمد و آل محمد صلوات بفرست و برای مؤمنان از زن و مرد، دعا کن و سپس لحظه‌ای بنشین و دوباره برخیز و بگو:
سپاس و ستایش از آن خدا است. او را سپاس می‌گوییم و از او یاری همی جوییم؛ با پوزش از خطا‌ها راه او را پویا می‌شویم و از پلیدی‌ها نهادمان و زشتی کردارمان به او پناه می‌بریم. هر که راه خدا راهنما باشد، دیگران از راه به در نکنند و هر که را خدا از راه به در کند، دیگران هدایت او توفیق نیابند. گواهی می‌دهم که خدایی جز آن خدای یکتا نیست، آن خدایی که انباز ندارد. گواهی می‌دهم که محمد بنده و رسول او است. با پرچم هدایت و آیین حق او را بر انگیخت تا بر همه مظاهر دین چیره‌اش سازد، گرچه مشرکان نخواهند. خداوند او را مایه رحمت جهانیان ساخت تا بر نواخت و مرحمت او پیک بشارت باشد و بر کیفر و عقاب او زنگ خطر باشد. تا همگان را با رخصت خدا به سوی حق دعوت کند و برای تاریکی‌ها چراغی تابان باشد. هر کس خدا و رسول خدا را فرمان برد، به رشد و فرزانگی پیوسته و هر کس خدا را نافرمان شود، راه خطا پیموده است.
ای بندگان خدا شما را به تقوی و پرهیز از خشم خدا توصیه می‌کنم. آن خدایی که مطیعان را سودو می‌بخشد و عاصیان را به خسارت می‌کشاند، خدایی که بازگشت شما به او است و حسابرسی شما نیز با او است. تقوی، همان توصیه الهی است که می‌گوید: «به حق سوگند ما به آن‌ها ملت‌ها که پیش از شما، کتاب آسمانی دادیم و به شما که بعد از آنان کتاب آسمانی دادیم، توصیه کرده‌ایم که تقوی پیشه کنید، و اگر ناسپاسی کنید و کتاب خدا را نادیده انگارید، این را بدانید که آنچه در آسمان‌ها و زمین است، از آن خدا است و خداوند از اطاعت و تقوای شما بی‌نیاز است و در کار خود ستوده کردار».
ای بندگان خدا از پند خدا بهره بگیرید و کتاب خدا را پذیرا شوید که رساترین پندها در کتاب خدا است، و در روز رستاخیز، فرجام نیک شما را ضامن است. به حق سوگند که خدای عز و جل حجت لازم را اتخاذ کرده است: با این حجت، کسی به وادی تباهی سقوط نمی‌کند، مگر بعد از شناخت و بینش و کسی به حیات معنوی دست نمی‌یابد مگر بعد از شناخت و بینش. رسول خدا مأموریت خود را ابلاغ کرد، شما وصیت او را از یاد مبرید و به دو میراث گران‌بهای و کتاب خدا و عترت و چنگ یازید.
میراثی که تابعان آن گمراه نشوند و تارکان آن به راه صواب نرسند.. بارخدایا بر محمد، بنده و رسولت صلوات فرست: سرور رسولان، پیشوای پرهیزگاران، پیامگزار پروردگار جهانیان. بارخدایا بر پیشوای اولین امیرمؤمنان وصی رسول خدا بر جهانیان صلوات فرست. و بر پیشوای دومین، سبط رسولت سید مجتبی صلوات فرست. و بر پیشوای سومین، سبط رسولت سیدشهدا صلوات فرست و بر پیشوای چهارمین،زین‌العابدین صلوات فرست. و بر پیشوای پنجمین، شکافنده دانش اولین صلوات فرست و بر پیشوای ششمین، بنیان گزار فقه و معارف راستین صلوات فرست.
و بر پیشوای هفتمین، بنده صالح امین صلوات فرست. و بر پیشوای هشتمین، برگزیده آل یاسین صلوات فرست. و بر پیشوای نهمین، بخشنده‌تر از اولین و آخرین صلوات فرست. و بر پیشوای دهمین، هادی مراتبین صلوات فرست. و بر پیشوای یازدهمین، محسود مخالفین صلوات فرست. و بر پیشوای دوازدهمین، بازمانده انبیائ‌و مرسلین ذخیره رب‌العالمین دادگستر اولین و آخرین صلوات فرست.
بارخدایا به آسانی بر دشمنانش فتح و ظفر ده و با عزت و شوکت، نصرت و یاریش کن تا دین و آیینت را و سنت پیامبرت را ظاهر و هویدا سازد تا آن‌جا که نکته‌ای را از ترس کسی نهان ندارد. بارخدایا مشتاقانه مسئلت داریم که دولتی با شکوه برانگیزی که اسلام و اسلامیان را عزت بخشی و نفاق و منافقین را به خاک ذلت کشی و ما را از منادیان دعوتت و خوانندگان به سوی طاعتت و سرهنگان سپاهت قرار دهی و کرامت دنیا و آخرت نصیب ما فرمایی. بارخدایا هر آن حقی که بر عهده ما نهادی عرفانمان بخش و اگر از فهم و دانش آن قاصر ماندیم به ما بیاموز.
و در پایان این خطبه دعا کند، تا خداوند، دشمنان دین را منکوب سازد و امام مسلمین را پیروز کند. آن‌گاه همه نمازگزاران دست دعا بردارند و حوائج خود را از خدای جهان خواهان شوند و چون همگان از دعا فارغ شدند، و به نیکی و احسان و رسیدگی به خویشان فرمان می‌دهد و از ارتکاب رسوایی و زشتی و سودجویی منع می‌کند. خداوند به این وسیله پندتان می‌آموزد باشد که پندپذیر شوید». سپس بگوید: بارخدایا ما را از جمله پندپذیران قرار ده. آن گاه از منبر بزیر آید.
(۱۲۴۱) ۷- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: نماز جمعه به چه صورت برگزار می‌شود؟ ابوعبدالله گفت: نماز جمعه با اذان و اقامه برگزار می‌شود؛ بعد از پایان اذان، امام جمعه به منبر می‌رود و خطبه میخواند. تا آخرین لحظاتی که امام جمعه بر منبر است، مردم از خواندن هر گونه نمازی ممنوعند. امام جمعه بعد از خطبه اول بر روی منبر می‌نشیند به اندازه‌ای که سوره قل هو الله احد خوانده شود. بعداً‌بر می‌خیزد و خطبه دوم را شروع می‌کند و بعد از پایان خطبه از منبر فرود می‌آید و به نماز می‌پردازد؛ و باید در رکعت اول سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقین را قرائت نماید.
(۱۲۴۲) ۸- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتند: کلام خدا که می‌گوید: «به هر مسجدی که درآیید، آرایش خود را حفظ کنید.» در چه نمازی منظور است؟ ابوعبدالله گفت: در نماز عید فطر و عید قربان و نماز جمعه.
قرائت سوره در نماز جمعه
(۱۲۴۳) ۱- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: در قرائت نمازها سوره معینی مقرر نشده، جز در نماز جمعه که باید سوره جمعه و سوره منافقین قرائت شود.
(۱۲۴۴) ۲- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: در نماز شب جمعه، رکعت اول سوره جمعه و رکعت دوم سوره «سبح اسم ربک الاعلی» را قرائت کن و در نماز صبح جمعه، سوره جمعه و سوره «قل هو الله احد» و در نماز ظهر جمعه، سوره جمعه و سوره منافقین.
(۱۲۴۵) ۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: روز جمعه در نماز صبح چه سوره‌ای قرائت کنم؟ ابوعبدالله گفت: در رکعت اول سوره جمعه و در رکعت دوم سوره «قل هو الله احد» را قرائت کن، و بعداً قنوت خود را طولانی بخوان تا هر دو رکعت برابر شود.
(۱۲۴۶) ۴- ابوجعفر باقر (ع) گفت: خداوند عز و جل، با نزول سوره جمعه به مؤمنان کرامت و منزلت بخشید و رسول خدا قرائت آن را در نماز جمعه سنت کرد تا بشارتی برای آنان باشد و در رکعت دوم قرائت سوره منافقین را سنت کرد تا برای منافقان نکوهش و ملامت باشد، از این رو ترک این دو سوره شایسته نیست و هر کس از روی عمد، قرائت این دو سوره را ترک کند، نماز او پذیرفته نخواهد شد.
(۱۲۴۷) ۶- به ابوجعفر باقر و یا ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: اگر کسی درصدد باشد که روز جمعه سوره جمعه بخواند، اما سوره دیگری بر زبانش جاری شود. تکلیف او چیست؟ آن حضرت گفت: از تمام کردن آن سوره منصرف می‌شود و سوره جمعه را میخواند.
(۱۲۴۸) ۷- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: هر کسی نماز جمعه را با سوره دیگر غایر از سوره جمعه و سوره منافقین بخواند، باید نمازش را از سر بخواند، چه در وطن باشد و چه در سفر باشد.
توجه: ذیل این حدیث، با سند مرسل روایت شده، و لذا ترجمه نشد.
قنوت نماز جمعه
(۱۲۴۹) ۲- شنیدم ابوعبدالله صادق (ع) می‌گفت: اگر امام جمعه حاضر باشد و نماز جمعه بخواند قنوت را در رکعت اول بخواند، و اگر امام جماعت باشد و نماز ظهر بخواند، قنوت را در رکعت دوم بخواند قبل از رکوع.
نافله روز جمعه
(۱۲۵۰) ۳- ابوجعفر باقر (ع) گفت: اگر روز جمعه، آماده نماز شدی، تردید کردی که آای ظهر شده یا نه، اول دو رکعت نافله بخوان و چون یقین کردی به نماز فریضه بپرداز.
دو حدیث نادردرباره روز جمعه
(۱۲۵۱) ۱- ابوعبدالله صادق (ع) گفت: شب جمعه در آخرین سجده نافله مغرب، هفت نوبت چنین بگو: «بارخدایا سوگندت می‌دهم به خاطر مبارکت و نام بزرگت که صلوات خود را بر محمد و خاندانش نازل کنی و انبوه گناهان مرا بیامرزی».
(۱۲۵۲) ۶- شنیدم ابوعبدالله صادق (ع) می‌گفت: مستحب است که روزجمعه بعد از نماز صبح، سوره الرحمن را بخوانی و هر گاه به آیه «فبای آلاء ربکما تکدبان» برسی، بگویی: «پروردگارا به هیچ نعمتی از نعمت‌های تکذیب روا نمی‌دارم».
- طلوع و غروب اصحاب اجماع
این مقاله ابتدا در مجله کاوشی نو در فقه، شماره تابستان و پاییز ۱۳۷۴منتشر شده است. در علم «درایت الحدیث»، بحثی پر دامنه وجود دارد که ویژه «علم الحدیث» شیعیان است. یعنی برخلاف سایر مسائل «علم الحدیث» که هماره شیعیان پیرو سنیان شده اند و در همه جا، ضوابط و قواعد، حتی مثالها و اصطلاحات… بیشتر بخوانید: طلوع و غروب اصحاب اجماع - حدیث و تاریخ ثبت و روایت آن
نوشتار حاضر، برگرفته از مقاله ای است با عنوان نگرشی به آغاز و انجام حدیث که در دی ماه سال ۱۳۶۶ در شماره ۴۶ مجله کیهان فرهنگی به چاپ رسیده است. در این مقاله استاد بهبودی به صورتی بسیار اجمالی، به تاریخ حدیث و مشکلات پیش آمده برای آن پرداخته است. - توقیعات ناحیه مقدسه و شرح احوال وکلای آن
استاد بهبودی مقاله ای را برای الحاق به کتاب علل الحدیث آماده کرده بودند که تا کنون منتشر نشده است. این مقاله به بررسی توقیعات ناحیه مقدسه و شرح احوال وکلای ناحیه و دوران کارگزاری آنان می پردازد. باید دانست که برخی از اصحاب خاص امامان، گرچه در شمار موالی بوده اند به نام «باب»… بیشتر بخوانید: توقیعات ناحیه مقدسه و شرح احوال وکلای آن - کتاب علل الحدیثکتاب علل الحدیث در پاسخ به برخی سئوالات فنی و دقیق شاگردان استاد بهبودی درباره شناخت احادیث معلول و غیر قابل استناد ابتدا به صورت یادداشت هایی اجمالی برای ارائه در کلاس درس جمع آوری گردید. سپس این یادداشت ها به صورت جزوه یا مقالاتی تنظیم و در کلاس های درس تشریح شده است. سپس… بیشتر بخوانید: کتاب علل الحدیث
- نماز نافله چیست؟
نماز نافله چیست؟ این نوشتار برگرفته از بخش پایانی دفتر نماز، در جلد دوم کتاب گزیده کافی است که به نمازهای نافله و سایر نمازهایی می پردازد که در گستره نمازهای روزانه قرار ندارند. نماز حاجت و نماز استخاره و نماز باران از جمله این نمازها هستند. نماز نافله چیست؟ روزه نافله کدام است؟ (۱۲۸۱)… بیشتر بخوانید: نماز نافله چیست؟
آخرین دیدگاهها